“Tháng tám mùa thu lá rơi vàng chưa nhỉ
Từ độ người đi thương nhớ âm thầm”
Lời ca sâu lắng thuộc tác phẩm trữ tình của nhạc sĩ Trần Quang Lộc đưa ta đến với những cơn gió heo may của trời thu dịu dàng tháng Tám.
Hòa vào không gian giữa trời thu tháng Tám lịch sử, cùng đưa ta trở lại Khu di tích lịch sử Tân Trào, huyện Sơn Dương (Tuyên Quang), nơi mà cách đây 79 năm, dưới sự chủ trì của lãnh tụ Hồ Chí Minh, Quốc dân Đại hội được tổ chức với hơn 60 đại biểu đại diện cho ba miền Bắc - Trung - Nam là niềm tự hào của bao người con đất Việt.
Ký ức về một thời hào hùng của cách mạng Việt Nam:
Sau ngày Nhật đảo chính Pháp (09/3/1945), cuộc khởi nghĩa ngày 10/3/1945 tại Thanh La (Sơn Dương, Tuyên Quang) thắng lợi, Châu Tự Do được thành lập và từ đó giải phóng toàn huyện Sơn Dương. Đến ngày 22/5/1945 hầu hết các địa phương trong tỉnh Tuyên Quang được giải phóng và mở rộng ra các vùng lân cận, tạo thành vùng giải phóng rộng lớn. Do đó, Tuyên Quang đã hội tụ đủ các điều kiện về “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để Bác Hồ chọn làm nơi ở, làm việc và chỉ đạo cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám.
Sau nhiều ngày đêm băng rừng, vượt suối, ngày 21 tháng 5 năm 1945 Bác Hồ từ Pác Bó, Cao Bằng về đến Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang. Nơi đầu tiên Bác dừng lại nghỉ chân là đình Hồng Thái, sau đó Người vượt sông Phó Đáy vào làng Tân Lập ở, làm việc tại gia đình ông Nguyễn Tiến Sự. Cuối tháng 5/1945 để đảm bảo bí mật và tiện làm việc Bác chuyển lên ở trên lán Nà Nưa và ở tại đây để chỉ đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc đi đến thắng lợi cuối cùng.
Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Khu di tích lịch sử Tân Trào (huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang) là di tích quốc gia đặc biệt (Quyết định số 548/QĐ-TTg, ngày 10/5/2012) - Nguồn ảnh: Sưu tầm Internet
Đầu tháng 6-1945, tại Tân Trào, Bác Hồ chỉ đạo thành lập Khu giải phóng Việt Bắc gồm 6 tỉnh: Cao Bằng-Bắc Kạn-Lạng Sơn-Thái Nguyên-Tuyên Quang-Hà Giang. Trong 6 tỉnh, Tuyên Quang là nơi có địa hình, địa thế hiểm trở, “thuận lối tới Trung ương”, Nhân dân Tuyên Quang có truyền thống cách mạng và có cơ sở cách mạng hình thành sớm, nên Bác Hồ đã quyết định chọn Tân Trào (Tuyên Quang) làm trung tâm để lãnh đạo cách mạng, xây dựng chính quyền và quân đội cách mạng. Tân Trào trở thành Thủ đô Khu giải phóng. Từ căn lán nhỏ Nà Nưa ở Tân Trào, mọi chỉ thị, phương châm, đường lối, sách lược chỉ đạo toàn dân chuẩn bị vũ trang tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền được nhanh chóng truyền đi khắp nơi trong cả nước, cao trào kháng Nhật phát triển mạnh từ Bắc chí Nam. Cuối tháng 7-1945, tại Tân Trào, Trung ương gấp rút chuẩn bị tổ chức Hội nghị toàn quốc của Đảng và Quốc dân Đại hội đại biểu. Không khí chuẩn bị khởi nghĩa hết sức khẩn trương.
Giữa lúc công việc đang bộn bề, Bác bị ốm nặng, trong một đêm sốt rét và mê mệt li bì trên sàn nứa lạnh trong căn lán nhỏ giữa rừng tưởng không qua khỏi, khi vừa tỉnh lại, Người liền dặn đồng chí Võ Nguyên Giáp: "Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn, cũng kiên quyết giành cho được độc lập!”... Thế rồi thật may, nhờ bài thuốc nam gia truyền của một ông ké người địa phương cùng với dùng thuốc ký ninh, Bác đã cắt cơn sốt, sức khỏe dần bình phục.
Ngày 13 - 15/8/1945 Bác và Trung ương Đảng đã triệu tập Hội nghị toàn quốc của Đảng, ngày 16/8/1945 diễn ra Quốc Dân đại hội tại Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang, Đại hội đã đưa ra những quyết định quan trọng, phát động cả nước tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền, làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám, đánh đổ chế độ phát xít, tay sai, giành độc lập dân tộc.
Tuyên Quang vô cùng tự hào là căn cứ địa cách mạng, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh sống và làm việc gần 6 năm, Bác đã cùng với Trung ương Đảng, Chính phủ đưa ra những quyết sách lịch sử lãnh đạo cả dân tộc bước vào cuộc khởi nghĩa giành độc lập tự do cho dân tộc, đưa người dân Việt Nam từ địa vị nô lệ thành người làm chủ đất nước. Nhân dân Tuyên Quang vinh dự là nơi chở che cho cách mạng, nơi bảo vệ Bác, Trung ương Đảng và Chính phủ. Không phụ lòng tin của Bác và sự lựa chọn của lịch sử, Tuyên Quang đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình là Thủ đô Khu giải phóng.
Tân Trào - hiện tại - lưu giữ và bảo tồn những dấu ấn văn hóa lịch sử:
Những ngày Tháng Tám lịch sử, Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Tân Trào - lại đón hàng nghìn lượt du khách từ khắp mọi miền Tổ quốc đến tham quan, ôn lại ký ức và truyền thống hào hùng của dân tộc. Mỗi du khách đến với Thủ đô kháng chiến, lại có một cảm xúc rất riêng, rất đặc biệt với con người và mảnh đất quê hương cách mạng.
79 năm trôi qua kể từ những ngày sôi sục không khí tổng khởi nghĩa của Cách mạng Tháng Tám, Tân Trào nay đã đổi khác rất nhiều. Đường làng ngõ xóm phong quang, sạch sẽ, dọc hai bên đường, những đóa hoa rực rỡ khoe sắc, những nếp nhà sàn đơn sơ, nằm tĩnh lặng giữa Thủ đô kháng chiến luôn sẵn sàng chào đón du khách từ mọi miền về thăm.
Đến Tân Trào những ngày này, không khí chào mừng ngày Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 len lỏi trong từng thôn làng, ngõ xóm. Du khách thập phương tìm về Tân Trào, tìm về cội nguồn lịch sử cũng nhiều hơn.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận cùng đoàn công tác dâng hương tại Đình Hồng Thái - là nơi đón tiếp các đại biểu về dự Hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng và Quốc dân Đại hội vào tháng 8/1945. Ảnh: Tiến Dũng
Trong cách mạng tháng Tám, Tuyên Quang là thủ đô khu giải phóng, được chọn làm trung tâm cách mạng của cả nước. Ngày nay, Tuyên Quang được coi là điểm đến du lịch phong phú, khi kết hợp tìm hiểu lịch sử và trải nghiệm thiên nhiên.
Toàn cảnh khu di tích cây đa Tân Trào và làng Văn hóa - Du lịch Tân Lập (xã Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang). Nguồn ảnh: sưu tầm Internet
Ngoài ra, Du lịch Tuyên Quang còn là điểm đến đầy thú vị với hơn 300 điểm di tích lịch sử văn hóa, di tích cách mạng và truyền thuyết dân gian về “miền nhan sắc, chè Thái gái Tuyên”.
Cùng với đó, sự nghiệp văn hóa - du lịch không ngừng phát triển. Nhiều lễ hội truyền thống, hoạt động văn hóa, thể thao được duy trì hàng năm như: Lễ hội Đền Hạ, Lễ hội Chùa Hang, Hội đua thuyền trên sông Lô…vẫn được lưu giữ, phát huy và bảo tồn đến tận ngày nay. Đặc biệt với dư âm nổi bật của mùa thu tháng Tám Tuyên Quang, Lễ hội Thành Tuyên từ lâu đã trở thành lễ hội có quy mô cấp tỉnh và được sách Kỷ lục Guiness Việt Nam xác nhận kỷ lục lễ hội có nhiều mô hình đèn trung thu độc đáo và lớn nhất Việt Nam. Lễ hội Thành Tuyên năm 2024 hứa hẹn sẽ tiếp tục đổi mới để trở thành sự kiện văn hóa, sản phẩm du lịch đặc trưng, riêng có của Tuyên Quang mang thương hiệu quốc gia và hướng tới quốc tế.
Một số hình ảnh mô hình diễn diễu tại Lễ hội Thành Tuyên. Nguồn ảnh: sưu tầm Internet
Mô hình diễn diễu trong đêm Lễ hội Thành Tuyên tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành. Nguồn ảnh: sưu tầm Internet
Mai Trang.